De Panoreportage ‘De jacht op labels’ van 22 oktober heeft het debat over psychodiagnostiek op scherp gesteld. Wij willen geen oordeel vellen over de professionals die in de reportage aan het woord kwamen; het ontbreekt ons immers aan noodzakelijke context om daarover een genuanceerd beeld te vormen. Wel willen wij vanuit de bacheloropleidingen in de Toegepaste Psychologie en de Beroepsvereniging voor Psychologisch Consulenten een positieve bijdrage leveren aan het debat, door te beklemtonen dat psychodiagnostisch onderzoek een complex gegeven is, dat niet los kan gezien worden van bredere maatschappelijke tendensen (zie ook de opinie van het Kwaliteitscentrum voor Diagnostiek op LinkedIn) en waarvoor gespecialiseerde scholing vereist is.
Het al dan niet stellen van een diagnose kent een grote impact en moet steeds met de nodige expertise en zorg gebeuren. We pleiten hierbij voor kwalitatieve handelingsgerichte psychodiagnostiek, zoals geformuleerd door het Kwaliteitscentrum Diagnostiek in de Richtlijnen voor Kwaliteitsvolle Psychodiagnostiek. Kwaliteitsvolle diagnostiek brengt op een correcte en wetenschappelijk onderbouwde manier zowel moeilijkheden en klachten, hulpbronnen en sterktes, doelen en zorgbehoeften, als de ruimere context van zorggebruikers in kaart, met als doel het verwerven van meer inzicht en het komen tot afgestemde begeleiding.
In Vlaanderen zijn er verschillende opleidingen die zich specialiseren in psychodiagnostiek. Eén van die opleidingen is de Bachelor in de Toegepaste Psychologie, die psychologisch consulenten opleidt tot beoefenaars van kwaliteitsvolle diagnostiek. In de opleiding Toegepaste Psychologie is handelingsgerichte diagnostiek één van de centrale pijlers. Hierbij ligt de focus op kennis en vaardigheden die nodig zijn om kwaliteitsvol, evidencebased en handelingsgericht aan psychodiagnostiek te doen. Via practica en tijdens stages in het werkveld zetten de opleidingen Toegepaste Psychologie sterk in op het ontwikkelen van deze psychodiagnostische vaardigheden. Daarnaast inspireert ook de Beroepsvereniging voor Psychologisch Consulenten tot kwaliteitsvolle diagnostiek. Samen met de hogescholen zet ze sterk in op een blijvende professionalisering van haar leden. Een voorbeeld hiervan is het Postgraduaat Psychodiagnostiek.
De Panoreportage ‘De jacht op labels’ toont ons dat het huidige landschap van psychodiagnostiek voor ouders een labyrint van doorverwijzingen en wachtlijsten is. Het betreft bovendien geregeld zorgvragers die zich in kwetsbare omstandigheden bevinden. Dit is onaanvaardbaar voor een overheid die wil inzetten op toegankelijkheid van zorg en het versterken van een brede eerstelijnspraktijk.
Een cruciale stap op weg naar meer laagdrempelige en betaalbare zorg is de al veel te lang uitblijvende erkenning van de psychologisch consulent als ondersteunend beroep in de geestelijke gezondheidszorg. Deze praktijkgerichte professionals zijn na het volgen van de driejarige professionele Bachelor in de Toegepaste Psychologie uitstekend gepositioneerd om een sleutelrol te spelen in een systeem waarin zowel preventie als wetenschappelijk onderbouwde en toegankelijke diagnostiek én begeleiding de norm zijn. Ze zijn getraind in de wetenschappelijke principes van psychodiagnostiek en kunnen in nauwe samenwerking met klinisch psychologen, klinisch orthopedagogen, psychiaters en artsen en in organisaties die hiervoor het mandaat krijgen van de overheid – zoals het CLB – kwaliteitsvolle en toegankelijke handelingsgerichte diagnostiek aanbieden.
Namens de opleidingshoofden, docenten, onderzoekers en studenten van de opleidingen Bachelor Toegepaste Psychologie van de hogescholen AP, Arteveldehogeschool, Howest, PXL, Thomas More & VIVES en de Beroepsvereniging voor Psychologisch Consulenten (BPC).